انوار درخشان در تفسیر قرآن (کتاب)
|
| |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | سید محمد حسینی همدانی |
| موضوع | تفسیر قرآن |
| سبک | فلسفی و عرفانی |
| زبان | فارسی |
تَفسیر اَنْوار درَخْشان اثر سید محمد حسینی همدانی (متوفای ۱۳۷۵ش) از جمله تفاسیر کامل فارسی در دوره معاصر است که با جهت‌گیری‌های شیعی در قالب اصطلاحات و مفاهیم فلسفی و عرفانی نگاشته شده است. ویژگی مهم این تفسیر را باید در بحث‌های معنوی و اخلاقی و انسان‌شناسی دانست.
درباره مؤلف
سید محمد حسینی هَمِدانی، فقیه و مفسر امامی است که در سال ۱۳۲۲ق در نجف به دنیا آمد و به همدان (از شهرهای ایران) مهاجرت کرد. او از محضر استادانی همچون میرزای نائینی، محمدحسین غروی اصفهانی، سید حسین بادکوبه‌ای بهره گرفت و آثاری در تفسیر و فقه و کلام تالیف کرد.
تعداد مجلدات و تاریخ نگارش
تعداد مجلدات تفسیر ۱۸ جلد و از تاریخ ۱۳۸۰ تا ۱۴۰۴ق، نگارش و نشر یافته و زمان نگارش تفسیر حدود ۲۴ سال است.
انگیزه نگارش
مؤلف در مقدمه کتاب، تصمیم خویش را چنین بیان می‌کند که از مدت‌ها در صدد نوشتن تفسیری در شرح آیات قرآن بوده که با استخاره از قرآن و رؤیت آیه «و جعلها کلمة باقیة فی عقبه» مسئلت خیر نموده و نگارش تفسیر را آغاز نموده است .
روش مفسر و ساختار کتاب
| | |
|
شیعی:
سنی: | |
|
| |
|
| |
مفسر در آغاز مقدمه‌ای در باب اهمیت قرآن و جایگاه آن در میان مسلمانان دارد. آنگاه به لزوم آموزش قرآن به فرزندان و تلاوت دائمی آن به صورت روزانه تأکید می‌کند.
روش نگارش این تفسیر چنین است که پس از ذکر نام سوره و احیانا تعداد آیات و محل نزول سوره، یک آیه و یا چند آیه را مورد بررسی قرار می‌دهد. در این قسمت زیر عنوان «خلاصه» ترجمانی از آیات را به ترتیب آیات بیان کرده و آن گاه به عنوان «شرح» آیات کریمه را تفسیر می‌کند. روش مؤلف در آوردن خلاصه و ترجمه و اطلاعات ادبی یکسان نیست.
منابع کتاب
عمده‌ترین منابع کتاب، در بخش نقل روایات است که از بخش عظیمی از جوامع روایی شیعه و سنی نقل گردیده است. اهم این منابع به شرح زیر است:
- تفسیر منسوب به امام حسن عسکری.
- تفسیر عیاشی: محمد بن مسعود سمرقندی عیاشی(متوفای قرن سوم).
- تفسیر قمی: علی بن ابراهیم بن هاشم قمی.(متوفای بعد از سال ۳۰۷ ق)
- کافی از محمد بن یعقوب کلینی (متوفای ۳۲۸ق). از کتابهای چهارگانه حدیثی شیعه.
- من لا یحضره الفقیه، از محمد بن علی بن بابویه (متوفای ۳۲۹ق) معروف به شیخ صدوق، نیز از کتابهای چهارگانه حدیثی شیعه.
- تهذیب الاحکام، از محمد بن الحسن الطوسی (م ۴۶۰ق)، از کتابهای چهارگانه حدیثی شیعه.
- استبصار از مؤلف پیشین، از کتابهای چهارگانه حدیثی مقبول شیعه.
- قرب الاسناد: ابو العباس عبدالله بن جعفر حمیری (متوفای حدود ۲۹۰ق).
- معانی الاخبار
- عیون اخبار الرضا
- توحید
- علل الشرایع
- خصال چهار کتب اخیر از شیخ صدوق هستند.
- مناقب آل ابی طالب، از محمد بن علی ابن شهر آشوب ساروی (متوفای ۵۸۸ق)
- دعوات راوندی: قطب الدین حسین بن سعید بن هبةالله راوندی (متوفای ۵۷۳ق).
- بحار الانوار: محمد باقر مجلسی (متوفای ۱۱۱۰ق).
- تفسیر برهان: سید هاشم بحرانی (متوفای ۱۱۰۷ق).
- احتجاج، از ابو منصور احمد بن علی بن ابی طالب طبرسی (متوفای ۵۸۸ق).
در بخش منابع روایی غیر شیعی، تفسیر درّ المنثور جلال الدین سیوطی (متوفای ۹۱۰ق) و در قسمت منابع تفسیری که مؤلف از آ‌نها بهره برده است، تعداد اندکی یاد شده است:
- تفسیر مجمع البیان: ابوعلی فضل بن حسن طبرسی (متوفای ۵۴۸ق).
- الکشّاف: جار اللّه محمود بن عمر زمخشری (متوفای ۵۳۸ق).
- مفاتیح الغیب: ابو عبد اللّه محمد بن حسین طبرستانی رازی معروف به فخرالدین رازی (متوفای ۶۰۶ ق).
مؤلف در ذکر روایات تنها نام کتاب را یاد می‌کند بدون آنکه جلد و صفحه را مشخص کند، همچنین در برخی از موارد تنها به ذکر امام معصوم بسنده کرده، بدون آنکه نام کتاب و صفحه آن را تعیین کند.
چاپ
چاپ اول کتاب با تحقیق محمد باقر بهبودی در تهران و در انتشارات لطفی به سال۱۴۰۴ق صورت گرفت.
پانویس
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، تهران، دوستان - ناهید، ۱۳۷۷ش.
- ایازی، سید محمدعلی، چهره درخشان و انوار درخشان، بینات، بهار ۱۳۷۷ش، شماره۱۷.
- حسینی همدانی، سیدمحمد، انوار درخشان، تهران، لطفی، ۱۴۰۴ق.
پیوند به بیرون